Το Θαύμα των Κολλύβων αποδίδεται, σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, στον Άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα. Η Εκκλησία θυμάται την τέλεσή του κάθε χρόνο το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (20 Μαρτίου 2021). Την ημέρα αυτή γιορτάζει ο Θεόδωρος και η Θεοδώρα.
Όταν ανέβηκε στον θρόνο του Βυζαντίου, ο Ιουλιανός (361-363) πραγματοποίησε μεγάλο διωγμό κατά των χριστιανών. Γνωρίζοντας το τυπικό των χριστιανών για τη νηστεία την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κάλεσε τον έπαρχο της Κωνσταντινούπολης και του είπε να αποσύρει από την πόλη τα τρόφιμα που ήταν νηστίσιμα, υποχρεώνοντας τους χριστιανούς είτε να μη νηστεύσουν, είτε να μείνουν νηστικοί. Έτσι κι έγινε…
Τότε εμφανίστηκε μπροστά στον αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξιο, ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων και του είπε «σύναξε το ποίμνιο του Χριστού και δώσε εντολή, κανένας Χριστιανός να μην αγοράσει τίποτα απ’ όσα πουλιούνται, διότι όσα πωλούνται στην αγορά είναι μιασμένα, αφού με εντολή του βασιλιά έχουν μολυνθεί από αίμα ειδωλόθυτων ζώων, και αναπλήρωσε τις ελλείψεις αυτών, χορηγώντας κόλλυβα». Ο Ευδόξιος εκπλήρωσε αμέσως το θέλημα του Αγίου κι έτσι ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα, που η Εκκλησία τον ονόμασε Παραβάτη.
Το «θαύμα των κολλύβων» αποτέλεσε την αφετηρία για την εκκλησιαστική καθιέρωση των κολλύβων, ως επιμνημόσυνων προσφορών, για να «συχωρεθεί» η ψυχή των πεθαμένων. Το βασικό συστατικό τους είναι το σιτάρι, που συμβολίζει τον θάνατο και την ανάσταση (Ιωάννου ιβ’ 24: «εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει· εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει»).
.Πέρα, όμως, από αφιερωμένη στους νεκρούς, η γιορτή των Αγίων Θεοδώρων, κατείχε μια ιδιάζουσα θέση στην παράδοση του λαού μας, καθώς τη μέρα τούτη οι ανύπαντρες κοπέλες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν το στάρι για να ονειρευτούν τον μελλούμενο γαμπρό.
.
